Behandeling van aanhoudende klachten na een hersenschudding (post-commotioneel syndroom / PCS)
Deze kortdurende psychologische behandeling richt zich op het begrijpen waardoor de klachten na een hersenschudding in stand blijven én op handvatten voor herstel. De behandeling is evidence-based: er wordt gebruik gemaakt van de Richtlijn Aanhoudende Klachten na Licht Traumatisch Hoofd/Hersenletsel uit 2024, de NHG Standaard SOLK (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten) en wetenschappelijke onderzoeken gericht op Licht Traumatisch Hersenletsel (zie onderaan deze pagina). Dit alles komt overeen met wat tegenwoordig ook wel de 'mindbody-benadering' wordt genoemd. Dit betekent het volgende:
We gaan er in deze behandeling van uit dat PCS gelukkig niet voort komt uit schade aan de hersenen/'de hardware' ondanks dat de klachten daar wel enorm op lijken, maar uit problemen met 'de software'/informatieverwerking van het brein na een hersenschudding: bij allerlei feitelijk volstrekt ongevaarlijke triggers (denk aan geluid, licht, drukte, schermen, etc.) wordt telkens 'vals alarm' geslagen vanuit het angstcentrum in het diepe brein. Hierdoor worden het brein en lichaam telkens in de overlevingsstand gezet. Dit 'valse alarm' veroorzaakt de klachten. Veel mensen worden bang voor de klachten en gaan de triggers vermijden. Dit is begrijpelijk, maar dit houdt de klachten op langere termijn helaas juist in stand.
De hersenschudding heeft wel de voor jou merkbare aanleiding of trigger gevormd, maar we vermoeden sterk dat de eigenlijke oorzaak van de ontwikkeling van PCS gezocht moet worden in al jarenlang bestaande patronen in jouw gedrag. Die patronen voelen voor jou waarschijnlijk volstrekt prima, maar zijn feitelijk schadelijk voor je lichaam en brein. Voorbeelden zijn de gewoonte om altijd maar door te zetten of FOMO (de vechtstand/actiestand), de gewoonte zaken te vermijden door jezelf altijd maar weg te cijferen of heel veel afleiding te zoeken (de vluchtstand), of de gewoonte om emoties te onderdrukken. Deze patronen kunnen schadelijk worden voor het biologische stress-systeem in het lichaam, dat steeds meer onder druk komt te staan. Dit gebeurt vaak zonder dat je dat opmerkt: je bent dan vaak nog in de veronderstelling dat het prima met je gaat. Als er dan een flinke lichamelijke trigger (zoals de hersenschudding) of een flinke emotionele trigger komt, kan het fors mis gaan. De alarmsystemen in het brein worden dan zeer actief/angstig en blijven 'vals alarm' slaan, wat de klachten laat aanhouden. Het vermijden van de triggers uit angst voor de klachten houdt de klachten helaas onnodig lang in stand.
In de behandeling gaan we ook op zoek naar deze gedragspatronen die al langere tijd bestonden voordat de hersenschudding plaats vond. We proberen om een start te maken om deze patronen te veranderen d.m.v. Cognitieve Gedragstherapie. Er wordt van jouw dus echt een actieve inzet verwacht. Wij verwachten dat je na ongeveer 10 sessies zelf verder gaat met het geleerde, om zo zelf jouw belastbaarheid verder te verbeteren.
De behandeling richt zich op:
- Begrijpen wat er gebeurd is in je brein voorafgaande aan, tijdens en na de hersenschudding en hoe deze combinatie zich heeft kunnen ontwikkelen tot PCS ('psycho-educatie').
- Herstel van je activiteiten, door je brein systematisch te trainen op taken in het dagelijkse leven ('graduele exposure').
- Leren hoe je zelf de angstreactie in je brein en gedrag kunt verminderen.
- Bewust worden en veranderen van onderliggende psychologische factoren: hoe je om gaat met emoties, je karaktertrekken, je gewoontes en relevante gebeurtenissen die je mee hebt gemaakt ('regulatie van emotie en/of gedrag, EMDR, etc').
Indien je op dit moment nog geen 45 minuten kunt beeldbellen, adviseer ik je om eerst een behandeling te volgen bij een ergotherapeut in jouw buurt, waarbij je dit soort basisfuncties leert opbouwen. Wanneer er ook sprake is van long-covid of CVS/ME waarbij PEM of PAIS op de voorgrond staat, is deze kortdurende behandeling helaas niet geschikt voor je.
Wanneer je hulp zoekt voor PCS kun je ook kijken op de volgende websites. Het aanbod combineert ook goed met de behandeling van Neuron psychologie:
- de website van GetAHead, waar je basis-adviezen vindt voor het omgaan met PCS. (Je kan je eventueel ook aanmelden voor ondersteuning door van PCS herstelde ervaringsdeskundigen)
- de website van Stichting Emovere; hun facebookgroep 'Emovere Mind Body Supportgroep'; en hun zelfhulpmodule Aanhoudende Lichamelijke Klachten. In 2025 hebben zij de Nederlands vertaling van het werkboek van Howard Schubiner 'Herprogrammeer je brein en heel je pijn' uitgebracht, waar je ook zelf prima mee aan de slag kunt.
- behandeling door gespecialiseerde revalidatiecentra zoals Brainproof, of gespecialiseerde chiropractoren zoals bij Chiropractie Harderwijk; of ASITT behandeling door ergotherapie.
- wanneer je al goed op de hoogte bent van hardnekkige patronen die problemen geven en al eerdere kortdurende behandelingen hebt doorlopen, dan kun je overwegen om direct een wat langere face-to-face behandeling aan gaan bij een psychotherapeut bij jou in de buurt.
Podcast oorzaken en behandeling van PCS - Mariska den Hartog bij Hersenspinsels: